در این مقاله قصد داریم به معرفی ترخیص کالا و معرفی اجمالی روند ترخیص کالا بپردازیم.

ترخیص کالا را به صورت خلاصه بدین شکل می توان تعریف کرد:

پروسه ای که طی آن کالا برای ورود به کشوری و یا خروج از آن، از گمرک عبور می کند.

تعریف دیگری نیز از ترخیص کالا می شود که عبارتست از، سندی که به شرکت کشتیرانی ارائه شده و نشان دهنده پرداخت شدن حقوق گمرکی و مجوز حمل کالاست.

این تعاریف، تعاریفی ساده و کوتاه از ترخیص کالا از گمرک هستند.

تعریف بهتری از آنچه برای ترخیص کالا لازم است توسط راهنمای مدیریتی اطلاعات ارائه شده است:

ترخیص کالا یعنی آماده سازی و ارائه مدارک لازم در جهت تسهیل صادرات و واردات به کشور به نمایندگی از جانب صاحب کالا و انجام امور گمرکی شامل پرداخت هزینه ها و تحویل گرفتن محموله کالا از گمرک و ترخیص کردن آن به انضمام مدارک مربوطه.

در ادامه برخی از اسنادی که در دو پروسه واردات و صادرات کالا مورد نیاز هستند را معرفی می کنیم:

اسناد واردات:

اسناد واردات اسنادی هستند که در روند واردات به آن ها نیازمندیم، تعدادی از این اسناد عبارتند از:

سفارش خرید از خریدار، فاکتور فروش از منبع CI(مخفف Commercial Invoice)، گواهی مبدا CO (مخفف Country of Origin)، بارنامهBL (مخفف Bill of Landing)، اعلامیه ورود، لیست بسته بندی PL (مخفف Packing List) و یا هر سند دیگری که طبق درخواست خریدار و یا برحسب مقررات موسسات مالی مورد نیاز و تقاضا باشد.

اسناد صادرات:

سفارش خرید از خریدار، فاکتور فروش از منبع CI(مخفف Commercial Invoice)، گواهی مبدا CO (مخفف Country of Origin)، لیست بسته بندی PL (مخفف Packing List)، صورتحساب حمل، بارنامه BL (مخفف Bill of Landing) و هر سند دیگری که بر حسب شرایط LC، توسط خریدار و یا موسسات مالی برای واردات به کشورشان مورد تقاضا باشد.

مواردی که ذکر شده خلاصه و شمه ای از پروسه ترخیص کالا بود.

محموله کالاهای شما در هر بندر و گمرکی در هر کشوری در دنیا باید روند ترخیص کالا راطی کند.

آنچه که در این میان متفاوت است قوانین و مقررات گمرکی هر کشور است که می تواند تا حدی متفاوت متفاوت باشد. حتی ممکن است قوانین گمرکی در دو بندر متفاوت از یک کشور یکسان هم با یکدیگر متفاوت باشند. بنابراین داشتن تخصص، تجربه و اطلاعات در امر ترخیص کالا برای صادرات و واردات بسیار مهم است.

این متخصصان در امر ترخیص کالاها کارگزاران گمرکی نامیده شده و هزینه دریافت شده توسط آن ها حق العمل واسطه گریشان است.

اگر کارگزار گمرکی یا همان ترخیص کار خود را با دقت انتخاب نکنید ممکن است دچار دردسرهای فراوانی شوید.کانتینرهایی که کالاهایی شما با آن ها حمل شده انددر طول مدت ترخیص به عنوان انباری کالاهای شما مورد استفاده قرار می گیرند. هر چه قدر که پروسه ترخیص کالای شما طولانی تر شود هزینه ای که بابت انبارداری می پردازید بیشتر شده و در نتیجه هزینه های گمرکی و بالطبع آن هزینه های تمام شده کالا برای شما بیشتر می شود که این مسئله علاوه بر ضرر و زیان مالی، امکان رقابت با رقبا در بازارهای رقابتی امروزه را از شما سلب می کند.

اگر مشکلی در کار کارگزار وجود داشته باشد می تواند پروسه ترخیص را چنان طولانی و پرهزینه کند که هزینه ترخیص شما چندین برابر شود.

علاوه بر هزینه های تحمیل شده به تجارت شما، تاخیر در ترخیص کالاها به دلیل ناکارآمدی کارگزار می تواند روند تامین کالا توسط شما را مختل کرده و به نارضایتی و از دست رفتن مشتری هایتان منجر شود.

فرآیند ترخیص کالا از گمرک را شرکت کشتیرانی هم می تواند انجام دهد اما می توانید این کار را به شرکت دیگری هم بسپارید و کارگزار مورد نظر خودتان را انتخاب کنید.

در هنگام انتخاب شرکت کشتیرانی و حمل و نقل، توانمندی و تجربه آن ها را اولویت انتخاب قرار دهید زیرا در صورتی که آن شرکت نتواند کار ترخیص را درست انجام دهد هزینه های تحمیل شده به شما بسیار بیشتر از حق العمل ترخیص کار است. اگر از تجربه کارگزاری اطمینان دارید پرداخت اندکی هزینه ی بیشتر و اجتناب از دردسرهای بعدی بهترین انتخاب خواهد بود.

اصطلاح ترخیص کالا برای اظهار کالا به گمرک و آزادسازی ان برای واردات و صادرات قرار میگیرد و زمانی به کار می برند که کالائی که به گمرک اظهار شده است را برای وارد یا صادر کننده آزاد نمایند .

عملیات ترخیص کالا شامل ثبت اسناد و محاسبه پرداختی ها و آزاد کردن کالا از گمرک می باشد .

انجام تشریفات ترخیص کالا بر اساس قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرائی آن می باشد . اظهار کننده موظف است اسناد لازم را از قبیل سیاهه ، خرید ، گواهی مبدا ، اسناد بانکی ….مورد نیاز را طبق قوانین و مقررات مربوط به اظهار نامه ضمیمه کند .

بر اساس مقررات صادرات و واردات کالای ورودی و صدوری به سه گروه تقسیم میشوند :

۱-کالای مجاز : صدور و ورود آن نیاز به کسب مجوز ندارد .

۲- کالای مشروط : صدور یا ورود آن با کسب مجوزهای مربوطه امکان پذیر است .

۳-کالای ممنوع : صدور یا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام یا قانون ممنوع می باشد .

مدارک مربوطه کالا شامل موارد ذیل میشود :

-ترخیصیه ، قبض انبار ، بارنامه ، پیش فاکتور ، فاکتور ، گواهی مبدا ، ثبت سفارش  بازرگانی ، بیمه نامه

مدارک مربوط به صاحب کالا شامل موارد ذیل میشود :

اصل و کپی از تمام صفحات کارت بازرگانی ، اصل و کپی از کارت ملی

مدارک مربوط به نماینده صاحب کالا شامل موارد ذیل میشود :

اصل و کپی کارت ملی ، اصل و کپی وکالت نامه محضری ،اصل و کپی معرفی نامه برای گمرک مربوطه ، اصل و کپی کارت بازرگانی (حسب مورد ) ، اصل و کپی کارت ملی

ترخیص کالا توسط افرادی غیر از صاحبان کالا که به آنها ” ترخیص کار ” یا “حق العمل کار ” گفته میشود . انجام میشود . ترخیص کالا نیاز به تجربه قبلی و آشنایی با مراحل و تشریفات امور گمرکی دارد .